Εκτύπωση Κλείσιμο ΠαραθύρουΚάθε φορά που αναφέρομαι στην Ελληνική Δικαιοσύνη και στην απονομή της, νοιώθω ύψιστη τιμή, γιατί θεωρώ ότι αποτελεί αυτή το οχυρό της Δημοκρατίας και την ελπίδα της κοινωνίας για ένα καλύτερο αύριο. Ταυτόχρονα όμως νοιώθω και ανάμικτα συναισθήματα χαράς και λύπης, αφού γνωρίζοντας ότι κατά το παρελθόν η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα λειτουργούσε υποδειγματικά και κατά γενική ομολογία οι συμπράττοντες λειτουργοί της απολάμβαναν το σεβασμό και την αναγνώριση όχι μόνο μεταξύ των, αλλά και από την ευρύτερη κοινωνία, διαπιστώνω δυστυχώς ότι στις μέρες μας αυτή πλήττεται σφόδρα και αμφισβητείται έντονα, άλλες φορές δίκαια και άλλες άδικα. Σήμερα λοιπόν θα ήθελα για μία ακόμη φορά να προβώ πραγματικά σε μία κατάθεση ψυχής για ένα χώρο που διακόνησαν αμφότεροι οι γονείς μου ως ανώτατοι δικαστές επί σαράντα περίπου έτη, αλλά κι εγώ ο ίδιος ως δικηγόρος καθημερινά επί είκοσι έξι και πλέον έτη !!!
Παλιά όποιος επέλεγε να υπηρετήσει τη Δικαιοσύνη ως Δικαστής, το έκανε κυρίως από αγάπη και μόνο ! Τα οικονομικά ανταλλάγματα ήταν πενιχρά και τα μέσα σχεδόν ανύπαρκτα Γνώριζε καλά όμως την ευθύνη που αναλάμβανε και την δύσκολη αποστολή του, την οποία έφερνε εις πέρας ανεξάρτητα των εμποδίων που αντιμετώπιζε. Αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς του ήταν η καθολική του αναγνώριση, από όλους τους συναδέλφους του αλλά και τους δικηγόρους, τους γραμματείς και τους διαδίκους. Ομοίως όποιος επέλεγε να ασκήσει το λειτούργημα του Δικηγόρου, ευρισκόμενος στον ίδιο χώρο, συμπεριφέρετo καταλλήλως, ώστε να είναι αντάξιος των συνθηκών που επικρατούσαν και με αποκλειστικό σκοπό να καταξιωθεί για την επιστημονική του κατάρτιση και την ηθική του υπόσταση και να συμβάλλει πρωτίστως στην ορθή απονομή της Δικαιοσύνης !!! Ετσι οι ελάχιστες κακές εξαιρέσεις τόσο στους Δικαστές όσο και στους Δικηγόρους περιθωριοποιούνταν εύκολα από την ίδια τη λειτουργία της και αποβάλλονταν παραδειγματικά.
Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσει κανείς για το πώς πρέπει να είναι ο Δικαστής. Εάν το κάνει ελαφρά τη καρδία, κινδυνεύει να υποβαθμίσει το κύρος του ! Εάν πάλι το κάνει με σκληρότητα και αυστηρότητα τότε μπορεί να λησμονήσει την ανθρώπινη πλευρά του. Ας δούμε λοιπόν κάποιους δικαστές παλιά, πως ζούσαν και εργάζονταν και τα συμπεράσματα θα εξαχθούν από μόνα τους.
Κάποτε δικαστής γινόταν αυτός που αγαπούσε το λειτούργημα αυτό, το επέλεγε συνειδητά και ήξερε πολύ καλά, ότι θα το υπηρετεί όσο μπορούσε καλύτερα ανεξάρτητα από τις πενιχρές απολαβές που θα ελάμβανε και τον υπέρμετρο κόπο στον οποίο θα υποβάλετο ! Έπρεπε καθημερινά να δίδει εξετάσεις συμπεριφοράς, νομικής κατάρτισης και ήθους, ενώ δεν έφτανε ο χρόνος για να μελετά ατελείωτες ώρες τις υποθέσεις, στερούμενος κάθε άλλης κοινωνικής διεξόδου, προκειμένου να αντιμετωπίσει με επιτυχία πρωτόγνωρα τότε νομικά ζητήματα και να αποδώσει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο δικαιοσύνη. «Χωμένος» κυριολεκτικά μέσα στις δικογραφίες και στα συγγράμματά του, που για την εποχή εκείνη ήταν περιορισμένα, χωρίς δυνατότητα χρήσης ηλεκτρονικών βοηθημάτων, σε δημόσιους χώρους μελέτης λόγω έλλειψης προσωπικής υποδομής σε βιβλία, με σχεδόν ανύπαρκτη νομολογία σε πολλούς κλάδους δικαίου, προσπαθούσε να γράψει ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ πάντα σύμφωνα με το νόμο και την αδέκαστη κρίση του, δουλεύοντας έτσι ασταμάτητα, χωρίς να υπάρχει γι αυτόν νύχτα ή μέρα, γιορτή ή αργία.
Δίκαζε χωρίς κανένα ωράριο στα ακροατήρια με ελάχιστη διακοπή την οποία και τηρούσε ευλαβικά, παραμένοντας στην έδρα μέχρι να τελειώσουν όλες οι υποθέσεις, φεύγοντας πολλές φορές ξημερώματα και μερικές φορές από αυτές συνέχιζε κιόλας να δουλεύει όταν ο Πρόεδρός του ζητούσε να παραμείνει για διάσκεψη κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ακόμα και τις Κυριακές δίκαζε επείγουσες υποθέσεις, όπως ασφαλιστικά μέτρα και αναστολές πλειστηριασμών αδιαμαρτύρητα για την αργία, αφού η λέξη «ελεύθερος χρόνος» δεν υπήρχε στο λεξιλόγιό του.
Εκείνες τις εποχές όταν έφτανε η ώρα της κρίσης για προαγωγή του, η επετηρίδα αποτελούσε μόνο τη βάση και από εκεί και πέρα ο φάκελός του ήταν ουσιώδες στοιχείο, ενώ η αυστηρότητα που επικρατούσε κυριαρχούσε ακόμα και στην πρώτη του προαγωγή, αφού παραλείπετο εύκολα για να προαχθούν αξιότεροί του κατά την κρίση του Δικαστικού Συμβουλίου. Η δε «κατ’ απόλυτο εκλογή» που σήμαινε ότι ψηφίστηκε από όλους στο Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, αποτελούσε «τίτλο τιμής» που τον συνόδευε σε ολόκληρη την καριέρα του. Η μετάθεση σε άλλο τόπο αναγκαστικά συνεπάγετο και μετακόμιση, είτε μόνο του ιδίου, είτε πολλές φορές και ολόκληρης της οικογενείας του, προκειμένου να είναι καθημερινά εκεί που υπηρετεί. Μάλιστα δεν επιτρέπετο να εξέλθει των ορίων του Νομού που υπηρετούσε, εάν προηγουμένως δεν ελάμβανε ειδική άδεια από τον Εισαγγελέα Εφετών της περιφερείας του και φυσικά όταν και εφόσον συνέτρεχε άκρως σπουδαίος λόγος !!! Ας σημειωθεί δε και ότι ο μόνος κοινωνικός περίγυρός του στον τόπο υπηρεσίας του ήταν οι ελάχιστοι συνάδελφοί του, ενώ ακόμα παλαιότερα μερικοί δικαστές προτιμούσαν να διασχίζουν χωράφια για να μεταβούν στο δικαστικό μέγαρο προκειμένου να αποφύγουν να ανταλλάξουν ακόμα και τυπικούς χαιρετισμούς με απλούς πολίτες για ευνόητους λόγους.
Ο Αρειος Πάγος ήταν για τον κάθε νέο δικαστή «άπιαστο όνειρο» Οι Αρεοπαγίτες καλούνταν στο χώρο «Αθάνατοι» και ο νέος δικαστής δεν τολμούσε να περάσει ούτε μπροστά από το παλιό κτίριο του Αρείου Πάγου στην οδό Πανεπιστημίου, αφού εάν τον έβλεπαν θα θεωρείτο ότι δεν εργαζόταν συνεχώς όπως έπρεπε ! Ακόμα και εάν είχε δυνατότητα να λάβει εκπαιδευτική άδεια στο εξωτερικό, πάλι ο ίδιος απέφευγε, αφού αυτό θα συνεπάγετο μεγαλύτερο εργασιακό φόρτο για τους συναδέλφους του και δεν το ήθελε, ενώ και μετά την επιστροφή του η τότε ηγεσία είχε την άποψη ότι η δικαιοσύνη είχε ανάγκη από δικαστές και όχι από «δραγουμάνους» Εάν πάλι κάποιος συνάδελφος αντιμετώπιζε κάποιο σοβαρό πρόβλημα και καθυστερούσε στην δημοσίευση των αποφάσεων, έσπευδαν αμέσως οι λοιποί να τον συνδράμουν βγάζοντας τις αποφάσεις του, ώστε να μην φαίνεται αυτός προς τα έξω ότι έχει καθυστέρηση !!!
Όλα τα παραπάνω δεν είναι βγαλμένα από τη φαντασία όσο κι αν φαίνονται έτσι δυστυχώς στις μέρες μας. Είναι μία πραγματικότητα και ενδεικτικώς μερικά από τα αναρίθμητα όμοια περιστατικά που συνέβαιναν στο χώρο της Δικαιοσύνης πριν πολλά χρόνια και την κοσμούσαν, ενώ χάριν αυτών οι Δικαστές απολάμβαναν το κύρος που τους αρμόζει μέσα στην Πολιτεία και η Δικαιοσύνη λειτουργούσε άψογα εμπνέοντας τον σεβασμό και την δέουσα εμπιστοσύνη στους πολίτες !!! Σιγά σιγά τα πράγματα άλλαξαν επί τω χείρω και ολοένα η κατάσταση και επιδεινώνεται. Όσο λοιπόν είναι ακόμα καιρός, με γνώμονα το πώς λειτουργούσε στο παρελθόν, αλλά και πόσο καλύτερα θα μπορούσε να είναι στο μέλλον, η Δικαιοσύνη πρέπει να ξαναγεννηθεί και να λειτουργήσει κατά τα πρότυπα του παρελθόντος αλλά και σύμφωνα με τις απαιτήσεις του μέλλοντος !!! Ετσι μόνο η Δημοκρατία θα ξαναβρεί το οχυρό της και οι πολίτες την εμπιστοσύνη τους !!!
Σ' ένα τέτοιο ύψιστο περιβάλλον και εμείς οι Δικηγόροι θα είμαστε ταγμένοι να βρισκόμαστε σε συνεχή εγρήγορση για να μπορούμε να συμβάλλουμε με τις δικές μας δυνάμεις αποτελεσματικά στην ορθή απονομή της Δικαιοσύνης, αλλά και για να επιτελούμε αντάξιο έργο σύμφωνα με τις αρχές και το ήθος που απαιτούνται και πρέπει να μας καθοδηγούν στην άσκηση του επαγγέλματός μας και στην προαγωγή της νομικής επιστήμης ! Ενας καλός δικαστής θα αποτελέσει σίγουρα ανάχωμα για έναν ανεπαρκή δικηγόρο, ενώ δυστυχώς δεν θα συμβεί και το αντίθετο αφού ένα ανεπαρκής δικαστής θα απαξιώσει βιοποριστικά, επαγγελματικά και επιστημονικά ένα καλό δικηγόρο ! Βέβαια κι εμείς οφείλουμε να επιδεικνύουμε τον απαιτούμενο σεβασμό προς τους δικαστές, να τους προστατεύουμε απόλυτα και να μην τους εκθέτουμε με κανένα τρόπο αδικαιολόγητα !!! Να μην χρησιμοποιούμε λοιπόν τις γνωριμίες μας με αυτούς προς άγραν πελατείας, ούτε να δημιουργούμε εντυπώσεις μόνο και μόνο για να στηρίζουμε την φήμη μας ως έχοντες προσβάσεις στο χώρο, να στεκόμαστε στο ύψος του λειτουργήματός μας όπως οι παλαιότεροι ημών και να αποφεύγουμε ακόμα και τους δημοσίους χαιρετισμούς προς τους γνωστούς μας, αλλά επίσης και τις οποιεσδήποτε κακόπιστες και άδικες κριτικές που ως κίνητρο έχουν την απόσειση των δικών μας και μόνο ευθυνών. Ομοίως και το αντίθετο θα πρέπει να τηρείται ευλαβικά. Οι δικαστές θα πρέπει να μας σέβονται ως συμπράττοντες λειτουργούς της Δικαιοσύνης, να μην μας εκθέτουν ενώπιον των εντολέων μας και μάλιστα προκλητικά και χωρίς λόγο, να μην επιλέγουν την άσκηση του επαγγέλματός μας μετά την συνταξιοδότησή τους ή και πριν από αυτή προκειμένου να συνεχίσουν μία δραστηριότητα που όμως θα δημιουργήσει έναντι ημών «αθέμιτο ανταγωνισμό» αφού θα δημιουργείται έστω και εσφαλμένως η εντύπωση ότι πρέπει να προτιμηθεί από τον εντολέα ο πρώην δικαστής «ως καταλληλότερος για ευνόητους λόγους». Επίσης δε με τον τρόπο αυτό υποβαθμίζεται και η ίδια η απονομή της Δικαιοσύνης αφού ο παραπάνω θα πρέπει να απευθυνθεί ακόμα και σε πρώην νεώτερό του με την προσφώνηση Κύριε Πρόεδρε ή συνάμα ο πρώην συνάδελφός του να βρεθεί στη δύσκολη θέση να τον διακόψει ή να του απορρίψει τα τυχόν αιτήματά του ! Ετσι λοιπόν καταρρακώνεται το κύρος της Δικαιοσύνης και αναμιγνύονται οι ρόλοι.
Στις μέρες μας παρατηρούνται δυστυχώς επανειλημμένως, τέτοια φαινόμενα ανεπάρκειας και στους δύο χώρους. Η ακαταλληλότητα έστω και ολίγων προσώπων στους χώρους αυτούς, αρκεί για να υποβαθμίσει το ρόλο και την αξία των υπολοίπων και να αμαυρώσει συλλήβδην το σύνολο αυτών. Θέλω να πιστεύω ότι είναι ακόμα καιρός να προλάβουμε την κατάρρευση του χώρου μας, να θεμελιώσουμε την Δικαιοσύνη σε γερές βάσεις όπως της αξίζει και να την αποκαταστήσουμε στις προσδοκίες των πολιτών. Ο ρόλος του δικηγόρου θεωρώ ότι είναι λιγότερο δυναμικός στην προσπάθεια αυτή. Αντίθετα ο Δικαστής παίζει τον μείζονα ρόλο. Δεν απαιτούνται άλλες τροποποιήσεις στους νόμους. Αλλού είναι το πρόβλημα. Ας αρχίσει πια η επιλογή των υποψηφίων με κριτήρια που είναι αναγκαία για την άσκηση του λειτουργήματος. Το ήθος, η κρίση και η αντίληψη είναι βασικότατες προϋποθέσεις για την επιλογή των δικαστών !!! Ετσι μόνο θα στελεχωθεί το σώμα με τους άξιους που θα μπορούν να σηκώσουν και το βάρος των περιστάσεων. Θα σταματήσουν τις καθυστερήσεις στην εκδίκαση και στην έκδοση των αποφάσεων, αλλά και θα συμβάλλουν άμεσα στον προσδιορισμό των υποθέσεων σε συντομότατες δικασίμους, όπως αρμόζει στην απονομή της Δικαιοσύνης, θα σταματήσουν τη βάσανο των αναβολών και με την εμφάνισή τους θα πείσουν τους δικηγόρους και τους διαδίκους για την δικαιολογημένη και άνευ όρων υποταγή στους θεσμούς. Επίσης ας λειτουργήσει και η δικαστική επιθεώρηση πιο ουσιαστικά, με σοβαρές κυρώσεις πλέον για τους ανεπαρκείς, ώστε αφενός μεν να προωθηθούν στους υψηλότερους βαθμούς οι πιο ικανοί ώστε να είναι και αυτοί με τη σειρά τους εις θέση να κρίνουν τους κατώτερους και μάλιστα χωρίς την παραμικρή αμφισβήτηση !!!
Ετσι μόνο θα υπάρξει επιτέλους η ανασύσταση και στο χώρο της Δικαιοσύνης και τότε σίγουρα θα επαναληφθούν εικόνες όπως αυτές από τα παλιά που ο σεβασμός αποτελούσε κατάκτηση και όχι υποκριτική υποταγή στα πρόσωπα, όταν δηλαδή κάποτε η ιστορία κατέγραψε τον τότε Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ζηλήμονα ο οποίος απήντησε στον Πρωθυπουργό Βενιζέλο που τον κάλεσε στο γραφείο του για να του προσφέρει ένα καφέ και να συζητήσουν ότι «ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου γνωρίζει μόνο μία διαδρομή από το σπίτι του στο γραφείο και πάλι στο σπίτι του και εάν το επιθυμείτε μπορείτε να με επισκεφθείτε στο δικό μου γραφείο !!!»
Με εκτίμηση,
Γιώργος Ματσιώτας
Υποψήφιος Σύμβουλος ΔΣΑ «Κοινωνία των Δικηγόρων»